ANAL FİSSÜR (MAKAT ÇATLAĞI)
Anal Fissür, makat bölgesinde yani anüste anal pili denilen kıvrımlı yapılarda meydana gelen çatlaktır. Bunun çoğunlukla sebebi kabızlık olmakla birlikte ishal nedeniyle de aşırı ıkınmaya bağlı olarak meydana gelebilmektedir.
Makat bölgesinde oluşan bu çatlaklar, çocuklarda ciddi manada huzursuzluğa sebep olmaktadır. En sık belirtisi kaka yaparken zorlanma, ağrı ve kanamadır. Çoğu zaman küçük bir çatlak hiçbir belirti vermeden sadece kaşıntı ile de presente olabilmektedir.
Fissür nedeniyle anal pililerde yani makattaki kıvrımlı yapılarda meydana gelen şişlikler çok sık basur ile karıştırılmaktadır ve aileler bize genelde “Bebeğimde basur var ” şikayetiyle gelmektedirler. Detaylı bir muayene ile fissür yani çatlak basurdan ayırt edilebilmektedir. Yetişkinlik döneminde Anal Fissür paradoksik bir kasılma ile kaka çıkışını neredeyse engelleyecek hale gelebilmektedir. Ancak çocuklarda tekrarlayan çatlaklara bağlı kalınlaşmış bir sıkar tabakası oluşmadığı sürece gaita çıkışına engel olacak bir durum gelişmez.
Anal Fissür’ün tedavisi yetişkinlik döneminde ameliyat olarak bilinmektedir ancak çocuklarda sık sık ameliyatsız tedavi mümkün olabilmektedir. Tedavi için öncelikle sebebi detaylı bir şekilde anlamak, iyi bir anamnez ve fiziki muayene ile tanıyı net koymak gerekmektedir. Sonrasında ise tedavi planı aile ile birlikte istişare edilerek çizilir. Burada en önemli tedavi yöntemi çocuğun bağırsak düzenini sağlamaktır. Eğer ishal nedeniyle çatlak olduğunu düşünüyorsak çocuğun sağlıklı bir sıvı tüketimi olduğundan emin olunmalı, temiz suya ulaşabildiğinden emin olmalı ve sebze ve meyvelerin güzelce yıkanıp tüketildiğinden emin olunmalıdır. Ayrıca kronik ishal nedeni olabilecek başka hastalıklardan şüpheleniliyorsa çocuk gastroenteroloji bilimiyle koordine bir şekilde çalışılmalıdır. Eğer sebep kabızlık olarak düşünülüyorsa öncelikle sağlıklı beslenme düzeni, yeterli sıvı alımı, lifli gıdalardan zengin beslenme, abur cubur ve hamur işinden fakir beslenme önerilerinde bulunulur ve ailenin de buna harfiyen uyması beklenir. Öncelikle beslenme düzenini sağlamadan herhangi bir şekilde bağırsak hareketlerini hızlandıracak bir ilaç önermemekteyiz. Çünkü bazen beslenme düzenini sağlarken bu ilaçlar ishale neden olup kabızlık nedeniyle başlamış olan anal fissürün ishal nedeniyle de devam etmesine neden olabilmektedir.
Fissürün lokal tedavisinde skatrizan ajanlar, epitelizan ajanlar ve lokal anestejik ajanlardan yararlanılabilir. Ancak hiçbir topikal ajan kullanılmasa bile sadece bağırsak düzeni sağlanarak kendi kendine iyileşme şansı bile vardır çocuklarda. Bu nedenle aileyle görüşmemiz sırasında beslenme düzeni ve tuvalet alışkanlıkları konusunda özellikle vurgu yapılır. Daha sonra lokal tedaviler de anlatılarak tedavi şemamızı tamamlamış oluruz. Bağırsak düzeninin sağlanması için en az 2-3 ay sağlıklı beslenme yeterli sıvı alma önerilerine uyulması gerekmektedir. Bir iki hafta gibi kısa sürelerde herhangi bir düzelme beklemeyiz. Burada hasta-hekim ilişkisi ve ebeveyn-hekim iletişimi çok önemlidir. Eğer gerekli talimatlara uyulursa çocuklarda Anal Fissür ameliyatsız tedavisi mümkün olan bir rahatsızlıktır.
Eğer tedavi edilmezse makatta çok ciddi çatlaklar, çocuğun büyü gelişmesi ve kilo alımında çok ciddi gerilikler ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca fissür nedeniyle popoda apse, fistül ve hemoroid gelişmesi de muhtemeldir. Makat bölgesi rahatsızlıkları birbirleriyle ilişkili ve birbirlerini tetikleyebilen hastalıklardır ve bunların temelinde bağırsak düzeninin sağlanması yatmaktadır.
